Recensie over: Gevallen land

Twee zestienjarige jongens, Erik en Stefan, zoeken het avontuur in hun eigen omgeving: ze wonen in Zuid-Limburg - je zou Valkenburg kunnen herkennen in de beschrijvingen. Ze hebben een geheime ingang ontdekt in de mergelgrotten en proberen de gangen in kaart te brengen. Verboden gebied natuurlijk, maar ze denken een onfeilbaar systeem te hebben dat hen altijd de weg terug zal doen vinden.


Intussen is Nederland in rep en roer vanwege een aanslag door Islamitische Wereld. Er is een bom gevallen vlak bij Utrecht. Driehonderd doden. De manier waarop premier Gilder het land bestuurt maakt het dagelijkse leven niet gezelliger: social media zijn verboden, internet is geblokkeerd. Vluchtelingen worden over de grens gezet, er heerst een grimmige sfeer. En dan die aanslagen. Erik is zich wel bewust van het gevaar, maar het leven gaat door.


Eriks vader heeft geen idee hoe hij zijn zoon kan bereiken sinds zijn vrouw overleden is. Hun relatie is niet al te best. Erik vertelt dan ook niet dat hij zijn eindexamen waarschijnlijk niet zal halen. Eigenlijk is hij meer bezig met dat ene onbereikbare meisje, Suzan.


En dan valt de bom. Meer bommen waarschijnlijk, maar wat er precies gebeurt weet niemand. Veel mensen weten net op tijd de weg naar de grotten te vinden, waar een oude atoomschuilkelder gebouwd is. Maar veel meer mensen zijn ongetwijfeld slachtoffer geworden. Als het inderdaad kernrakketten waren, dan kunnen ze er voorlopig ook niet uit, dan is er immers fall-out, een gevaarlijke straling.


Zo raken ongeveer 1500 mensen dicht op elkaar opgesloten in een ruimte. Daar moet leiding zijn. Structuur. De voorraden die door mensen met vooruitziende blik in de bunker gebracht zijn, moeten eerlijk verdeeld worden. Het levert de nodige spanningen op, en er vallen zelfs doden. Tot Eriks verrassing is zijn vader een van degene die er voor gezorgd heeft dat de bunker bewoonbaar is, en als zijn vader erkent dat Eriks kennis van de ondergrondse gangen erg nuttig is, wordt hun relatie stukken beter.
Helaas is zijn vriend Stefan niet een van de bunkerbewoners, maar voor Erik geldt eigenlijk maar één ding: Suzan is er! Maar natuurlijk kunnen ze niet onder de grond blijven. En dan blijken de meningen sterk verdeeld, en stijgt de spanning tot grote hoogte…


Aan de ene kant is Gevallen Land een apocalyptisch avonturenverhaal, met een groot Bildungselement, een spannend verhaal voor jongeren. Maar aan de andere kant is er de onderliggende kritische noot over onze maatschappij. De samenleving is niet gediend met schreeuwers. Een sociale en eerlijke manier van samenwerken is beter voor de mensheid. Het kan geen kwaad deze boodschap in een verhaal te verwerken.
De schrijver zegt het niet ronduit, maar de lezer trekt wel zijn conclusies, vooral doordat Ivo Senden in zijn boek de leraar Nederlands gesprekken met zijn leerlingen laat voeren over maatschappelijke en politieke kwesties. Kennis is belangrijk: weten waarom je die bepaalde keuze maakt, en niet zomaar meelopen met mensen die hard roepen. Erik blijkt goed geluisterd te hebben.


De schuilkelder bestaat in werkelijkheid. Ivo Senden (1977) is opgegroeid in een mijnwerkersfamilie, en kent de omgeving als zijn broekzak. Hij heeft de PABO gedaan, gewerkt in de filmwereld, en gelukkig zijn schrijftalent ontdekt.

Recensie door: Leestafel - Marjo van Turnhout